Bolesław (Bolko) II "Mały" Piast (urodzony w maju między 1309 a 1312 rokiem, zmarł 28 lipca 1368 roku) herb
Najstarszy syn Bernarda "Statecznego" Piasta, księcia świdnickiego i Kunegundy "Łokietkówny" Piastówny, córki Władysława I "Łokietka" Piasta, króla Polski.
Książę świdnicki (współrządy) od 6 maja 1326 roku do między 14 sierpnia 1343 roku a 28 czerwca 1345 roku, książę Lwówka Śląskiego, świdnicki od między 14 sierpnia 1343 roku a 28 czerwca 1345 roku do 28 lipca 1368 roku, książę jaworski od między 6 marca a 15 maja 1346 roku do 28 lipca 1368 roku, książę 1/2 Brzegu i Oławy od 1358 roku do 28 lipca 1368 roku, książę Złotoryja (książę zastawny) od 1358 roku do 28 lipca 1368 roku, książę siewierski od 1359 roku do 28 lipca 1368 roku, regent Księstwa głogowskiego od 11 stycznia do 1 października 1331 roku, książę 1/2 Księstwa głogowsko-ścinawskiego od 11 kwietnia 1361 roku do 28 lipca 1368 roku, książę Marchii Łużyckiej od 14 kwietnia 1364 roku do 28 lipca 1368 roku.
Około 21 czerwca 1338 roku poślubił Agnieszkę Habsburżankę (urodzona w Wiedniu, między 1315 a 1321 i 1326 rokiem, zmarł w Świdnicy, 2 lutego 1392 roku) , księżną na Świdnicy i Jaworznie, córkę Leopolda I "Sławnego" Habsburga, księcia Austrii i Katarzyny Sabaudzkiej, córkę Amadeusza V "Wielkiego", hrabiego Sabaudii.
Ostatni z Piastów śląskich, który nie podlegał zwierzchności królów czeskich. Bronił niezależności księstwa przed zaborczymi dążeniami Luksemburgów w sojuszu z władcami polskimi Władysławem I "Łokietkiem" i Kazimierzem III "Wielkim" oraz cesarzem Ludwikiem Wittelsbachem. Dodatkowo wzmocnił swoją pozycję poślubiając w 1338 roku Agnieszkę roku, córkę księcia Leopolda Habsburga.
14 sierpnia 1343 roku Bolko i Henryk nabywają od Mikołaja "Małego" ziębickiego okręg Sobótki (z Górą Ślężą) za cenę 1000 grzywien srebra. W 1346 roku po bezpotomnej śmierci stryja, Henryka jaworskiego, na mocy zawartego z nim układu na przeżycie, objął rządy także w księstwie jaworskim. Po wygaśnięciu przymierza z Wittelsbachami w 1347 roku i zawarciu pokoju namysłowskiego w 1348 roku, kończącego wojnę polsko-czeską, Bolesław zbliżył się do Luksemburgów. 1353 wydał akt sukcesyjny, zgodnie z którym po bezpotomnej śmierci Bolesława dzielnica świdnicka miała przypaść dożywotnio jego żonie, a następnie bratanicy Annie i jej dzieciom z małżeństwa zawartego z cesarzem Karolem IV Luksemburskim. Podczas swego panowania Bolesław poszerzył znacznie swoje władztwo, nabywając m.in.: w 1356 roku Kluczbork, Byczynę i Wołczyn, w 1358 roku połowę Oławy i połowę Brzegu, w 1359 roku grody na granicy świdnicko-czeskiej i miasto Friedland oraz ziemię siewierską, w 1360 roku opiekę nad oprawą wdowią siostry Konstancji (Głogów, Bytom, Tarnów), w 1361 roku połowę księstwa głogowskiego i ścinawskiego oraz w 1364 roku Marchię Łużycką z prawem jej dożywotniego posiadania. Bolesław dbał o rozwój miast, nadając im liczne przywileje, umacniał fortyfikacje i budował warownie (m.in. Chojnik). W 1363 roku został wraz z Kazimierzem III "Wielkim" powołany na arbitra w sporze pomiędzy Karolem IV a Rudolfem Habsburgiem i Ludwikiem Andegaweńskim. W 1364 roku uczestniczył w zjeździe monarchów w Krakowie. Po śmierci został pochowany w klasztorze krzeszowskim. Zgodnie z umową z Karolem IV rządy w księstwie przejęła wdowa Agnieszka, a po jej śmierci 1392 syn Anny - Wacław Luksemburski.
Po śmierci ojca w 1326 roku objął władzę w księstwie świdnickim. Miał ją sprawować wspólnie z młodszym bratem, Henrykiem. Spora różnica wieku między braćmi (przynajmniej jedenaście lat) powodowała, że Bolko faktycznie rządził samodzielnie. Nawet po osiągnięciu przez Henryka pełnoletności nie wydzielił mu własnej dzielnicy, nie chcąc osłabiać ojcowskiego dziedzictwa. W polityce zewnętrznej okazał się kontynuatorem poczynań ojca, który poprzez sojusz z Wittelsbachami, wzmocniony mariażem ciotki Bolka, Beatrycze z cesarzem, Ludwikiem IV Bawarskim, dążył do utrzymania niezależności księstwa świdnickiego. Największym zagrożeniem na tym polu była polityka powiększania czeskich posiadłości na Śląsku prowadzona przez króla Czech, Jana Luksemburskiego. W 1331 roku, podczas wspólnej czesko-krzyżackiej wyprawy zbrojnej na polskiego króla, Władysława I "Łokietka", książę wystąpił zbroju, nie przeciw Luksemburczykowi, opóźniając tym marsz armii czeskiej. Na rzecz Jana utracił jednak Głogów, w którym sprawował rządy opiekuńcze nad swą siostrą, Konstancją, wdową po Przemku głogowskim. Mimo zrzeczenia się przez stryja Bolka, Kazimierza III "Wielkiego" od 1333 roku króla polskiego, praw do Śląska na rzecz Czech, a co nastąpiło w Wyszehradzie w 1335 roku, książę nadal występował jako sojusznik Polski.
Na przełomie 1344 i 1345 roku Bolko przystąpił do antyczeskiej koalicji, którą tworzyli: cesarz Ludwik Bawarski. Ludwik Andegaweński, król Węgier oraz Kazimierz "Wielki". Udział księcia w tym przedsięwzięciu, potwierdzający jego niezależność, tkał się z ripostą czeską - w 1345 roku król Jan zaatakował stolicę księstwa, Świdnicę. Mimo spalenia jej przedmieść oraz spustoszenia okolicy, miasto oparło się Czechom. Jedynym sukcesem monarchy czeskiego było zajęcie warowni w Kamiennej Górze. Trzy lata później, gdy wznowiono działania wojenne między Polską a Czechami, księciu udało się odzyskać warownię. Konflikt Kazimierza "Wielkiego" z Luksemburgami zakończył się podpisaniem 22 listopada 1348 roku pokoju w Namysłowie. Bolko brał udział w rokowaniach pokojowych, jego imię figuruje również w dokumencie namysłowskiego traktatu. Pokój namysłowski doprowadził jednak do wzmocnienia wpływów czeskich na Śląsku, co wobec zainteresowania Kazimierza sprawami Rusi spowodowało zmianę dotychczasowej polityki prowadzonej przez władcę Świdnicy. I tak w 1350 roku książę zawarł porozumienie z królem czeskim, a od 1355 roku cesarzem, Karolem IV (synem i następcą Jana). Na jego mocy księstwo świdnickie, w razie niepozostawienia przez Bolka męskiego potomka, miała przejąć jego bratanica, Anna (i jej potomstwo), którą zaręczono z synem czeskiego monarchy. Po śmierci niedoszłego małżonka w 1353 roku doszło ostatecznie do mariażu Anny z samym Karolem. 3 lipca tegoż roku książę wydał dokument sukcesyjny, w którym zagwarantował bratanicy prawa do przejęcia dziedzictwa na wypadek swej śmierci bez męskiego potomka. Księstwo miało przypaść Annie dopiero jednak po śmierci żony władcy, której Bolko zagwarantował dożywotnie rządy w swym władztwie.
Akt sukcesyjny doprowadził do zbliżenia z Karolem IV. Książę został sojusznikiem monarchy, choć nie złożył mu hołdu lennego. Niewątpliwymi korzyściami wynikającymi z tego faktu były liczne nadania ziemskie uzyskiwane od cesarza (np. uzyskanie w dożywocie połowy księstwa głogowskiego i ścinawskiego). Równocześnie Bolko skupywał liczne miasta zastawiane przez sąsiednich książąt. W ten sposób, prócz przejętego jeszcze w 1346 roku (po zmarłym stryju Henryku) księstwa jaworskiego, uzyskał w dożywotnie władanie połowę miasta Brzegu oraz połowę Oławy, Kąty, zaś w 1364 roku wykupił od margrabiów miśnieńskich Dolne Łużyce. W 1346 roku połączył oba księstwa w jedno księstwo świdnicko-jaworskie. W tym samym roku władca brał udział w zjeździe monarchów w Krakowie (tzw. kongresie krakowskim), którego słynnym epizodem była uczta u Wierzynka.
Odnosił również sukcesy w polityce wewnętrznej. Licznymi przywilejami obdarowywał miasta, w tym przede wszystkim stolicę swego księstwa. Dzięki współpracy z Kazimierzem "Wielkim" uzyskał dla stołecznej Świdnicy przywilej handlowy, umożliwiajcy mieszczanom kontakty z Rusią. Od cesarza Karola IV uzyskał z kolei wiele przywilejów dla miast swego dziedzictwa. Książę odnowił dokument swego dziada dla żydów. Doprowadził również do powstania kilku zamków i warowni, z Chojnikiem na czele.
Bolko zmarł bezpotomnie 28 lipca 1368 roku. Spoczął w Krzeszowie, gdzie do dzisiaj zachował się jego okazały nagrobek, z fundacji żony. Jedyną małżonką władcy była Agnieszka, córka księcia Leopolda Habsburga. Po śmierci męża objęła rządy w księstwie świdnickim i sprawowała je do 1392 roku.
Władca cieszy się w historiografii bardzo pozytywną opinią. Badacze podkreślają jego sukcesy na polu polityki zewnętrznej, dyplomacji czy też gospodarowania swym dziedzictwem, czyniące z niego jednego z najwybitniejszych książąt śląskich. Był też Bolko ostatnim niezależnym od Czech Piastem śląskim. W czasach PRL-u w podręcznikach historycznych i publikacjach popularnonaukowych próbowano z księcia uczynić heroicznego obrońcę polskości Śląska, do czego obecnie już się nie powraca, słusznie dowodząc, że wniosek taki wynikał z potrzeby oficjalnej propagandy, nie zaś z analizy źródeł.
Jego księstwo najdłużej broniło się przed przejściem pod zwierzchność czeską. Znacząco powiększył obszar swojego księstwa, w swym posiadaniu miał tereny ciągnące się aż do Dolnych Łużyc. Współpracował z władcami Polski Władysławem "Łokietkiem" i Kazimierzem "Wielkim". Jego księstwo było jednym z najbardziej znaczących ośrodków polityczno-gospodarczych środkowej Europy. Został pochowany w Krzeszowie. Nie pozostawił po sobie dziedzica, a po jego śmierci rządy w księstwie objęła jego żona księżna Agnieszka.
Żródła:
"SŁOWNIK WŁADCÓW POLSKI I PRETENDENTÓW DO TRONU POLSKIEGO" - Marcin Spórna, Piotr Wierzbicki.
Bolko II Mały w "Księstwo Świdnicko-Jaworskie"
Bolko II Mały (świdnicki) w "Poczet.com"